Open Monumentendag 2023
Comité Schiedam
Op steenworp afstand van Rotterdam ligt het historische centrum van Schiedam. Deze stad met ongeveer 80.000 inwoners is rijk aan monumenten. Maar liefst 200 panden zijn aangewezen als rijksmonument. Tel daarbij op de 300 gemeentelijke monumenten en u begrijpt dat er elk jaar tijdens de Open Monumentendagen in Schiedam van alles te beleven is.
Elk jaar nemen ongeveer vijftig panden deel aan de Open Monumentendagen, de meesten zijn op loopafstand van elkaar te vinden.
Het aanbod is zeer divers, van de ruïne van Huis te Riviere, een 13e eeuws kasteel gebouwd in opdracht van Aleida van Holland, tot het terrein van de in 2017 gesloten Glasfabriek. Liefhebbers van religieus erfgoed komen zeker aan hun trekken. Zo kunt u de neogotische Liduina basiliek, de imposante Havenkerk met zijn neobarokke interieur, of het historische Rooms Katholieke kerkhof bezoeken. Maar ook de minder in het oog springende gebedsruimte van de Hersteld Hervormde gemeente, of het Oud-Katholieke Huis te Poort zijn zeer de moeite waard.
Schiedam blinkt uit in industrieel erfgoed, veelal verbonden aan het jeneververleden van de stad. Denk aan het zakkendragershuis, verschillende branderijen en distilleerderijen, maar ook de sodafabriek en natuurlijk de vele molens.
Naast de vaste locaties is er elk jaar een wisselend aanbod van opengestelde panden, waaronder woonhuizen en bedrijfsruimtes die doorgaans voor het publiek gesloten blijven.
lees minderHet landelijke thema voor de Open Monumentendagen wordt altijd zo gekozen dat de plaatselijke comités er vele kanten mee op kunnen. In 2023 valt het Schiedamse comité wat dat betreft extra met de neus in de boter. Het thema is: levend erfgoed. Ga maar na: dit slaat om te beginnen rechtstreeks op het Schiedamse verleden (en heden) als branders- en distillateursstad. In deze branche speelt gist – levende materie – een essentiële rol. Al eeuwen lang brengen de branders en de distillateurs biochemische processen op gang. U kunt dat bekijken in het jenevermuseum.
Dan kent onze stad met de Plantage uit 1767 het oudste echte stadspark van Nederland. Het ontwerp was aanvankelijk geïnspireerd door de tuinen van Versailles maar sinds de negentiende eeuw heeft het een romantisch uiterlijk. Schiedam heeft daarnaast voor een stad in de dichtbevolkte Rijnmond een uitgebreid areaal aan Parken. Het Volkspark (in de volksmond Sterrebos geheten) en het Julianapark dateren uit de eerste helft van de vorige eeuw. In het ontwerp is de hand te herkennen van J.K. Dominicus, het hoofd van de gemeentelijke plantsoenendienst. Deze self made man werd er door collega´s uit het hele land bijgehaald als zij advies nodig hadden voor hun eigen groen.
Je kunt ook anders tegen levend erfgoed aankijken: monumenten blijven in leven als ze met behoud van hun kenmerken een taak krijgen die past bij de eisen van deze tijd. Zo worden ze geen dood element in het stedelijk landschap maar blijven zij in dagelijks gebruik. De meest spectaculaire voorbeelden zijn de Korenbeurs, nu de bibliotheek en het Sint Jacobs Gasthuis, nu het Stedelijk Museum Schiedam. Niemand kan het ontkennen. Schiedam leeft. Ik hoop dat u dat na een bezoek aan ons erfgoed van harte kunt onderschrijven.
Han van der Horst
voorzitter Comité Open Monumentendagen
Schiedam
Het Comité Open Monumentendagen Schiedam bestaat uit een diverse groep mensen. Het is een samenwerking tussen Schiedammers, medewerkers van verschillende erfgoedinstellingen uit de stad en ambtenaren van de afdeling Monumenten van de gemeente. Wat alle leden gemeen hebben, is hun liefde voor de stad Schiedam.
Het Comité bemandt tijdens de Open Monumentendagen de twee informatiepunten: Eén in de Schiedamse binnenstad en één in Kethel, het boerendorp met historische kern dat sinds 1942 onderdeel is van de gemeente Schiedam.
We hebben altijd vacatures. Momenteel zoeken we iemand die zich bezighoudt met historische schepen, aangezien zij Schiedam graag als permanente ligplaats kiezen. We missen ook iemand van de jongere generaties, iemand die met een frisse blik naar Schiedam kijkt. Daarnaast hebben we geen dichter in ons comité. Dit zijn belangrijke posities die nog ingevuld moeten worden.
Wat opvalt, is hoe enthousiast en spontaan Schiedammers meewerken om de schoonheid van de stad te laten zien. Dit enthousiasme blijft ons inspireren.
