Comité Velsen

Velsen viert Open Monumentendag op zaterdag 9 september 2023. Aansluitend op het landelijke thema staat deze dag in het teken van levend erfgoed, ook wel immaterieel erfgoed genoemd.

Immaterieel erfgoed

Anders dan materieel erfgoed (bijvoorbeeld gebouwen en objecten) is immaterieel erfgoed een dynamische vorm van erfgoed. Het past zich aan en verandert mee met de tijd. Ook wordt het van generatie op generatie overgedragen en geeft het een gevoel van identiteit en continuïteit.

Net als bij het werelderfgoed wordt ook het immaterieel erfgoed door Unesco als zodanig erkend.

Dat geldt voor het ambacht van molenaar, zoals de molenaar van de molen in Santpoort-Noord, maar ook de kortebaandraverijen in Santpoort en IJmuiden zijn als immaterieel erfgoed erkend.

Immaterieel erfgoed, of ‘levend erfgoed’, is vaak verbonden aan gebouwen. Denk bijvoorbeeld aan het ambacht van de molenaar. De molenaar kan zijn beroep niet uitoefenen zonder een goed functionerende molen. Andersom is de molen zonder de molenaar slechts een zielloos gebouw.

Materieel erfgoed

Naast het immateriële erfgoed zijn we in Velsen op zoek gegaan naar wat het gebouwde erfgoed, het materiele erfgoed, ons vertelt. Wat is er aan een pand te zien dat iets vertelt over vroegere gebruik of bewoners? Gebouwen kunnen iets vertellen door middel van naambordjes, ornamenten of decoraties. Zo laten ze zien wat de functie van (de bewoner van) het pand is (geweest).

Een voorbeeld zijn de decoraties aan de gevel van Kennemerlaan 2a in IJmuiden die verwijzen naar de visserij en scheepvaart. En aan de zijgevel van Middendorpstraat 1 in Velsen-Zuid hangt een troffel om te vertellen dat hier ooit een metselaar woonde. Zo zijn er meer voorbeelden in de gemeente Velsen waarbij een versiering iets vertelt over de geschiedenis van het pand.

Brochure

Naar aanleiding van het thema heeft de gemeente Velsen de brochure ‘Traditie, ambacht en sprekende stenen. Levend erfgoed in Velsen’ samengesteld. Deze zal eind augustus worden geupload.