Fotograaf: Achterzijde borg Welgelegen
Monument

Borg Welgelegen, De Vosholen 60, Sappemeer

11.00-12.00 uur: Een ontroerende historische raamvertelling "Rengers Verraad na het Gronings ontzet in 1672. De voorstelling is gratis, aanmelden noodzakelijk: MELD JE via RESERVEREN AAN! Deze reservering gaat via Het Groninger Landschap. Juist voor de JONGEREN een mooie gelegenheid om te luisteren naar een spannend verhaal in 17e eeuwse kostuums en oude muziek op schalmei en kwartsbasdulciaan.

Adres

De Vosholen 60, Sappemeer

In het kort

  • 11.00-12.00 uur: Een ontroerende historische raamvertelling "Rengers Verraad na het Gronings ontzet in 1672.
  • De voorstelling is gratis, aanmelden noodzakelijk: MELD JE via RESERVEREN AAN! Deze reservering gaat via Het Groninger Landschap.
  • Juist voor de JONGEREN een mooie gelegenheid om te luisteren naar een spannend verhaal in 17e eeuwse kostuums en oude muziek op schalmei en kwartsbasdulciaan.

Achtergrondinformatie uitklap icoon

Borg Welgelegen, De Vosholen 60, Sappemeer

De Borg
Borg Welgelegen dateert van circa 1650 en was de woning en het kantoor van de administrateur van de Borger Compagnie. Deze compagnie nam in die jaren de vervening in dit deel van Sappemeer ter hand. Daarna ging het huis vele malen over in andere handen. In 1736 heeft het door een ingrijpende verbouwing haar huidige vorm gekregen.
Borg Welgelegen is één van de weinige nog overgebleven veenborgen en is door de bouw- en gebruiksgeschiedenis en vanwege enkele waardevolle interieuronderdelen van algemeen belang.
Tijdens Open Monumentendag is het interieur van dit Rijksmonument – dat normaal niet voor het publiek toegankelijk is – te zien. Bijzonder zijn onder andere de hal met trappartij, het gangfonteintje van roodbruin en grijs geaderd marmer in Lodewijk XIV-stijl, een 18e-eeuwse schouw en een klokje uit 1688. Ook kan een kijkje worden genomen in de speciale ruimte waar de Odd Fellows hun bijeenkomsten houden.

Barokke siertuin
De fraai aangelegde barokke siertuin en hoge bomen geven de omgrachte buitenplaats een voorname uitstraling. Ook de tuin, het dienstgebouw, brug en dam, tuinmuur en trappen, erfafscheiding en de tuinsieraden (zoals een beeld en vazen) zijn Rijksmonument.

De Odd Fellows
De borg fungeert al een halve eeuw als verenigingsgebouw van de Odd Fellows en wordt dan ook wel Odd Fellowhuis Welgelegen genoemd. Sinds de borg in 1966 door hen werd gekocht van de familie Thomassen à Thuessink van der Hoop van Slochteren, hebben zij zowel borg als tuin in oude luister hersteld. Per 1 januari 2017 hebben zij Borg Welgelegen overgedragen aan Het Groninger Landschap

 

Wist je dat?

* Gratis vervoer met Arriva trein tussen station Kropswolde en Zuidbroek vice versa of met bus van Nationaal Bus Museum * Halteplaatsen met "stap op, stap uit": beide stations, NBM, Damkerk, St.Willibrorduskerk, Historische scheepswerf, Borg Welgelegen * Gratis kaartjes op stations, NBM en in bussen verkrijgbaar

Deel dit monument

Adres

De Vosholen 60, Sappemeer

In het kort

  • 11.00-12.00 uur: Een ontroerende historische raamvertelling "Rengers Verraad na het Gronings ontzet in 1672.
  • De voorstelling is gratis, aanmelden noodzakelijk: MELD JE via RESERVEREN AAN! Deze reservering gaat via Het Groninger Landschap.
  • Juist voor de JONGEREN een mooie gelegenheid om te luisteren naar een spannend verhaal in 17e eeuwse kostuums en oude muziek op schalmei en kwartsbasdulciaan.

Openingstijden

Bezoek de website voor meer informatie over openingstijden

Achtergrondinformatie

Type monument:
Kasteel of buitenplaats
Oorspronkelijke functie:
Veenborg Welgelegen. Moeras en weke zompen. Zo zag de omgeving van Sappemeer er eeuwenlang uit. Ten oosten en zuidoosten van de stad Groningen strekte zich het grootste hoogveengebied van Europa uit. Een eindeloos landschap van golvende heidevelden, meren en riviertjes, met hier en daar bosjes met berken, wilgen en struikgewas. Wegen waren er niet. In de meters dikke lagen veen kon je wegzakken en voor altijd verdwijnen. Maar deze wildernis herbergde wel een onvoorstelbaar grote economische rijkdom: turf. De Borger Compagnie In 1647 werd de Borger Compagnie opgericht door burgers van de stad Groningen om de veengebieden rond Sappemeer te ontginnen. Vanuit het Winschoterdiep werd er in het veen gegraven en ontstond het Borgercompagniesterdiep. Aan de oostkant van dit kanaal ligt Welgelegen, gesticht door Jan Cornelis Spiel, familie van de Van Ewsums. Het huis had een appelhof en een siertuin. Naast de boomgaard werd een schuur met een kamer gebouwd voor de meier die de landerijen bewerkte. Welgelegen werd omringd door een gracht die ook de siertuin omringde. Boomgaard en boerderij lagen erbuiten. Tegenwoordig is de appelhof verdwenen, maar het omgrachte erf met siertuin en huis bestaat nog steeds. Door de jaren heen is de veenborg en de tuin vele malen in verval geraakt en even vaak weer hersteld. Welgelegen heeft veel bewoners en functies gekend, zo werd de borg in de Eerste Wereldoorlog beschikbaar gesteld voor Belgische vluchtelingen en later als verpleeghuis. Beeldbepalend monument In 1966 kochten de Odd Fellows de sterk verwaarloosde borg en tuin over. Met behulp van het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk en de gemeente Hoogezand-Sappemeer zorgden ze ervoor dat het landgoed geheel gerestaureerd werd in de Frans-barokstijl. De in 1976 gerestaureerde borg, met bijbehorende tuin, dienstgebouw, brug, dam, tuinmuur, trappen, erfafscheiding en tuinsieraden, is nu aangewezen als Rijksmonument. In 2017 werd veenborg Welgelegen overgedragen aan Het Groninger Landschap. Ondanks regelmatig onderhoud was de toestand van de historische tuin niet optimaal. Een aantal monumentale bomen zijn door stormschade verloren gegaan, paden en oude elementen waren verzakt en de veenborg had achterstallig onderhoud. Het Groninger Landschap heeft de vroegere grandeur van de tuin en veenborg terug gebracht. De historische tuin is weer geopend voor publiek.
Huidige functie:
Odd Fellowhuis
Monument status:
Rijksmonument
bekijk alle monumenten in
Sappemeer