Monument

Karnmolen – archeologische vondst tentoongesteld

Programma
Za

Adres

Kerkplein 14, Cultuurhuis Pléiade, eerste etage, Doorn

In het kort

  • karnton werd gebruikt in de 14e eeuw
  • gevonden bij Buitenplaats Oudeweg, ten westen van Doorn
  • zie film: https://www.youtube.com/watch?v=Ajht-ZdsFQA

Openingstijden

za 9 sep. 10:00 - 17:00

Praktische informatie

- locatie: vitrine met houten restanten van karnton staat in de Oudheidkamer op de eerste etage van het Cultuurhuis Pléiade. Lift aanwezig. Openingstijden 2023: di t/m vr van 13.30 tot 16.00 uur
- auto: parkeren met parkeerschijf in parkeergarage onder Cultuurhuis Pléiade, ingang Raadhuisplein
- OV: halte Doorn Centrum van buslijnen 50, 56 en 82 bevindt zich naast het Cultuurhuis Pléiade aan de Dorpsstraat

Achtergrondinformatie uitklap icoon

Tijdens een opgraving op het terrein van Huize Oudeweg in Doorn hebben archeologen een spectaculaire ontdekking gedaan. In de grond troffen zij allerlei donkere verkleuringen of sporen aan, die het overblijfsel waren van weggerotte palen, opgevulde kuilen of greppels, soms met vondsten: aardewerk, stukken natuursteen of baksteen, waardoor we deze sporen kunnen dateren.

In één van de opgevulde kuilen lagen stukken hout van een onbekende constructie. Wat kon dit geweest zijn? Om die vraag beantwoord te krijgen, zijn de stukken bestudeerd door een houtspecialist, met een spectaculaire uitkomst.

De houtspecialist ontdekte dat de stukken hout behoorden tot een karnton, aangedreven door een rad of molen die in beweging gezet werd door hondenkracht! Een zogenaamde ‘hondenmolen’ of ‘hondenkarn’ dus. Deze methode van karnen kwam regelmatig voor vanaf de achttiende eeuw. Maar dit geldt niet voor de molen uit Doorn: uit onderzoek op de jaarringen van het hout is gebleken dat deze molen uit de veertiende eeuw stamt. De oudst bekende hondenmolen dus!

Of het de enige uit die tijd in Nederland of zelfs Europa is, valt te betwijfelen, omdat deze structuren simpelweg niet snel herkend worden. Maar misschien worden vanaf nu in heel Nederland hondenmolens gevonden. Met Doorn als grote voorbeeld.

Het hele proces én de uitkomsten kunt u bekijken op:  https://www.youtube.com/watch?v=Ajht-ZdsFQA

Deze pagina is tot stand gekomen in samenwerking met de archeoloog van de gemeente Utrechtse Heuvelrug.

Wist je dat?

deze karnton aanmerkelijk groter geweest moet zijn dan de gebruikelijke in de 14e eeuw

Deel dit monument

Adres

Kerkplein 14, Cultuurhuis Pléiade, eerste etage, Doorn

In het kort

  • karnton werd gebruikt in de 14e eeuw
  • gevonden bij Buitenplaats Oudeweg, ten westen van Doorn
  • zie film: https://www.youtube.com/watch?v=Ajht-ZdsFQA

Openingstijden

za 9 sep. 10:00 - 17:00

Praktische informatie

- locatie: vitrine met houten restanten van karnton staat in de Oudheidkamer op de eerste etage van het Cultuurhuis Pléiade. Lift aanwezig. Openingstijden 2023: di t/m vr van 13.30 tot 16.00 uur
- auto: parkeren met parkeerschijf in parkeergarage onder Cultuurhuis Pléiade, ingang Raadhuisplein
- OV: halte Doorn Centrum van buslijnen 50, 56 en 82 bevindt zich naast het Cultuurhuis Pléiade aan de Dorpsstraat

Achtergrondinformatie

Type monument:
Archeologisch monument
Oorspronkelijke functie:
Karnton
Bouwperiode:
14e eeuw
bekijk alle monumenten in
Doorn