Monument

Luchtwachttoren Nieuw Namen

Programma
Za
Zo
De Luchtwachttoren is nagebouwd met LEGO. Kom dit model zien tijdens de Open Monumentendagen!

Adres

Nieuw Kieldrechtdijk 11, Nieuw Namen

Openingstijden

za 9 sep. 12:00 - 17:00
zo 10 sep. 12:00 - 17:00

Achtergrondinformatie uitklap icoon

Aan de Nieuw Kieldrechtdijk in Nieuw Namen staat een vrij gave luchtwachttoren, compleet met schuilkelder. De luchtwachttoren is industrieel erfgoed uit de Koude Oorlog. Hij is een van de weinige die de tand des tijds heeft doorstaan.

Na de Tweede Wereldoorlog namen de spanningen tussen de voormalige bondgenoten toe. Vooral Rusland deed de betrekkingen verkoelen. Door de oorlog in Korea en de Cubaanse rakettenkwestie liepen de spanningen op.
Omdat de radarapparatuur vliegtuigen die onder de 1500 meter het Nederlandse luchtruim binnenkwamen, niet opmerkte, werden luchtwachttorens opgericht. Nederland werd daarvoor verdeeld in 80 sectoren. Elke sector had drie torens. Die stonden in een driehoek op maximaal 16 kilometer van elkaar. Dat was afgestemd op de gehoorafstand; die is acht kilometer.

In Nederland werden tussen 1951 en 1955 138 vergelijkbare luchtwachttorens gebouwd. Bovendien werd gebruik gemaakt van 137 reeds bestaande bouwwerken als molens en torens. De toren bij Nieuw-Namen is 15 meter hoog.

Bemensing van de toren
De luchtwachttorens moesten binnen korte tijd kunnen worden bemensd. Het lag dus voor de hand het personeel uit de lokale bevolking te werven. Op 1 mei 1950 richtte men het Korps Luchtwachtdienst (KLD) op. In 1964 werd het weer opgeheven. Het verdwijnen van propellervliegtuigen ten gunste van straaljagers was daarvoor de belangrijkste reden.
Hun taak was om – met behulp van een luchtwachtinstrument – de positie van het vliegtuig te bepalen. Een verbindingsman gaf de gegevens per telefoon door aan de luchtwachtcentrale in Zeist.

Constructie van de toren
Omdat men ervan uitging dat de torens slechts tijdelijk dienst zouden doen, bouwden ze deze in raatbouw. De firma Schokbeton uit Kampen maakte de geprefabriceerde betonnen elementen. Het was de bedoeling dat deze betonnen elementen nadien konden worden gebruikt voor de bouw van schuren en dergelijke.

Schuilkeldertje
Inmiddels lag een andere dreiging op de loer: de atoombom. De torens werden overgedragen aan de dienst Bescherming Burgerbevolking (BB). Vanaf de torens moesten waarnemers een mogelijke inslag kunnen lokaliseren en deze gegevens telefonisch doorgeven. Ter bescherming van het personeel werd in 1968 aan de voet van een groot aantal torens een atoomschuilkeldertje gebouwd. Zo ook in Nieuw Namen. De BB werd in 1980 opgeheven.

Behoud van de toren
De cementdekking van de betonwapening bleek bij veel luchtwachttorens onvoldoende. Als gevolg hiervan werd al vrij snel betonrot zichtbaar. De torens werden een gevaar voor de omgeving. Om die reden zijn de meeste afgebroken.
De toren bij Nieuw-Namen bleef echter behouden. Theo van Duyse kocht hem voor het symbolische bedrag van vijftig gulden van de Stichting Behoud Natuur en Leefmilieu. Op haar beurt had de stichting de toren aangekocht van de Dienst Domeinen. De bunker is gekocht van de Gemeente Terneuzen voor het symbolisch bedrag van één gulden. De ondergrond van het Waterschap Hulster Ambacht. Eveneens voor het symbolische bedrag van één gulden.

Levend Erfgoed

De Luchtwachttoren is nagebouwd in LEGO gemaakt door een inwoner van Nieuw-Namen. Dit model is te zien tijdens deze dagen.

Deel dit monument

Adres

Nieuw Kieldrechtdijk 11, Nieuw Namen

Openingstijden

za 9 sep. 12:00 - 17:00
zo 10 sep. 12:00 - 17:00

Achtergrondinformatie

Type monument:
Industrieel erfgoed
bekijk alle monumenten in
Nieuw Namen