Monument

Oude Jeroenskerk

Let op de unieke, in 2021 geheel gerestaureerde, tekstborden boven het koorhek! Om 15.00uur wordt in de kerk een gratis concert gegeven door het 125 jaar bestaande Noordwijkse harmonieorkest Crescendo

Adres

Voorstraat 44, Noordwijk-Binnen

Achtergrondinformatie uitklap icoon

Vermoedelijk al in 980 bouwden de parochianen boven het graf van de martelaar Jeroen een houten kerk en wel zodanig dat het altaar in de kerk boven het graf kwam te staan. De grote toeloop van bedevaartgangers naar het graf van de later heilig verklaarde Jeroen, leidde al rond 1220 tot de bouw van een stenen toren. De romaans-gotische bouwstijl is relatief zwaar, massief en plomp van proportie en betrekkelijk eenvoudig.

Sinds 1797 is de toren eigendom van de burgerlijke gemeente toen tijdens de Bataafse Republiek werd afgekondigd dat alle kerktorens in Nederland in eigendom moesten overgaan naar de overheid. Hij heeft een breedte van 9 meter. In de toren is een wenteltrap met 110 enorm hoge treden die naar de torentrans leidt. Langs die wenteltrap werden tot de komst van het Huis van Bewaring aan de Voorstraat (het latere Postkantoor) in 1860, ook de veroordeelden geleid om opgesloten te worden in de twee zich in de meer dan 2 meter dikke torenmuren bevindende cellen.

In 1450 vond in Noordwijk een grote brand plaats. De toren overleefde de brand maar de kerk werd niet gespaard en moest geheel worden herbouwd. Het altaar boven het graf van St. Jeroen bleef op de oorspronkelijke plaats, waardoor dat in de gelijktijdig vergrote kerk in het midden kwam te staan. Ten tijde van de hervorming heeft de parochiekerk geen schade ondervonden van de beeldenstorm in 1566 en tijdens de Spaanse bezetting heeft het kerkbestuur een door de Spanjaarden opgelegde brandschatting afgekocht, waardoor de kerk behouden is gebleven. De andere kerken in de omgeving van Leiden zijn bijna alle door brand verwoest.

De overgang van katholieke kerk naar hervormde kerk vond plaats in 1573. Hierbij werden de katholieke ornamenten en altaren weggebroken. De gewelfschildering, voorstellende de marteldood van St. Jeroen, is tot het begin van de 18e eeuw zichtbaar gebleven.

In de 40 meter hoge toren hangen 2 luidklokken. De grote luidklok (820 kg) is in 1677 in Amsterdam gegoten door de befaamde Petrus Hemony. De kleine luidklok kwam in 1690 van de hand van de Rotterdamse klokkengieter J. Ouderrogge. Het orgel in de kerk, in neo-empire-stijl, is vervaardigd door H. Knipscheer (1840) en werd aan de kerkelijke gemeente geschonken door ds. Kuyper en zijn vrouw. In 1999-2000 werd het Knipscheerorgel grondig gerestaureerd.

De kerktoren is het oudst overgebleven monument in Noordwijk.

Deel dit monument

Adres

Voorstraat 44, Noordwijk-Binnen

Achtergrondinformatie

Type monument:
Religieus erfgoed
Monument status:
Rijksmonument
bekijk alle monumenten in
Noordwijk-Binnen