In 2020 was het 1300 jaar geleden dat Bonifatius in Breukelen een christelijke geloofsgemeenschap stichtte. Hij liet er in 720 de Petruskerk bouwen, in een nederzetting die toen Attingahem heette, het latere Breukelen. In Nederland bezitten Breukelen en Woerden een kerk, gesticht door Bonifatius.
Johan Orrt en Anna Pergens
De oudste delen van de huidige protestante Pieterskerk aan het Kerkplein zijn het koor en het transept, daterend uit de 15e eeuw. Ze zijn over de fundamenten van de eerdere kerk heen gebouwd. Wie het kerkgebouw betreedt, kan de in wit en zwart marmer uitgevoerde tombe van Johan Ortt I (+1740), heer van Nijenrode, niet ontgaan. Marmeren zijplaten tonen de familiewapens van Ortt en zijn echtgenote Anna Pergens.
Ferdinand van Collen
Ferdinand van Collen, heer van Ridderhofstad Gunterstein in Breukelen, voelde zich in 1718 genoodzaakt een aparte achthoekige grafkapel te stichten, aan de torenzijde van de kerk. Er hangen nu kleurrijke rouwborden met de namen van de familieleden die onder de marmeren vloer zijn bijgezet. Aan de buitenmuur is nog een permanent afgesloten toegangsdeur zichtbaar.
Klankcultuur
In 1787 bouwde de gevierde orgelbouwer Gideon Thomas Bätz het bekende kerkorgel, na een schenking door de Amsterdamse koopman Claude van Noordwijk. Johan Ortt gaf er als Opperkerkmeester toestemming voor. Nu is het een historisch orgel dat gekoesterd wordt door de Protestantse wijkgemeente Breukelen. Indrukwekkend is de geschilderde Turkse kap, op de afscheiding tussen koor en schip. Het orgel is na een grondige restauratie in 2019 weer in haar oude luister hersteld.
