Het Fort bij Uithoorn maakt deel uit van de waterlinie Stelling van Amsterdam. In de volksmond wordt het fort vaak Fort Amstelhoek genoemd. Het fort is goed te zien vanaf de Provinciale weg N201.
Rond Amsterdam werden vanaf 1881 46 forten en batterijen aangelegd als onderdeel van de Nederlandse landsverdediging. Fort bij Uithoorn bestond eerst uit aarden wallen, gracht, inlaatsluis, loods en fortwachterswoning.
Het fort werd in 1911 voltooid met bomvrije gebouwen en bewapening. Ingericht voor 321 militairen, vooral dienstplichtigen, die er alleen tijdens de Mobilisatie 1914-1918 verbleven.”
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het fort gebruikt door de Duitsers, die een verdediging wilden hebben in het geval de geallieerden met een landing op de Nederlandse kust door de Atlantikwall zouden breken.”
Met dat doel legden de Duitsers een eigen waterlinie, de ‘Vorderen Wasserstellung’, aan die van Edam via Haarlem naar Rotterdam liep. Vanaf voorjaar 1944 stonden vele polders daardoor onder water. Fort bij Uithoorn was één van de forten die hiervoor gebruikt werd, namelijk voor de opslag van munitie.”
Na de oorlog werd het fort weer als munitiemagazijn gebruikt, de fortwachterswoning in 1950 vervangen en in 1959 verloor het haar taak als vestingswerk. De geheime Stay-behind organisatie gebruikte het fort om zich voor te bereiden op ondergronds verzet na een mogelijke Warschau-Pact inval.
Om 11.15 wordt de eerste lezing gegeven over de Stay-behind organisaties die het fort tijdens de Koude Oorlog hebben gebruikt. Dezelfde lezing wordt in ieder geval ook om 13.00 en 14.00 uur gegeven en mogelijk ook tussendoor als er voldoende belangstelling is. Het maken van opnamen is niet toegestaan.
In een half uur wordt over de oorsprong, doel, opbouw en locaties de Stay-behind organisaties verteld door René Ros. Hij heeft de persoonlijke herinnering van een medewerker gepubliceerd en veel aanvullend onderzoek gedaan.
Nieuwsgierig geworden? Lees hier alvast wat achtergrondinformatie.
Daarnaast kan er vrij over het fortterrein gewandeld worden en worden er rondleidingen gegeven door gidsen.